Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι οδηγούν στην ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα

Τον Ιούλιο του 1908 έγινε η νεοτουρκική επανάσταση. Ήταν ένα στρατιωτικό κίνημα που απέβλεπε, με την εφαρμογή του Συντάγματος και το διοικητικό εκσυγχρονισμό, στη διάσωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον επερχόμενο διαμελισμό. Οι Νεότουρκοι, που ήταν αρχικά εχθροί της σουλτανικής απολυταρχίας, συνέστησαν την πολιτική οργάνωση «Ένωση και Πρόοδος», υποσχόμενοι την ισονομία και την ισοπολιτεία όλων των υπηκόων της Αυτοκρατορίας. Μέσα στο πλαίσιο αυτό επέτυχαν, μετά την επικράτησή τους, την παράδοση και την πανηγυρική αμνήστευση των ελληνικών και των βουλγαρικών αντάρτικων σωμάτων. Ωστόσο, ο σκληρός εθνικιστικός χαρακτήρας του νέου καθεστώτος δυναμίτισε τις σχέσεις του με τα βαλκανικά κράτη, προκαλώντας την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων.

Το φθινόπωρο του 1912 η Ελλάδα, η Σερβία, η Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο συνεργάστηκαν, και κήρυξαν διαδοχικά τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο ελληνικός στρατός, με τη συνδρομή των Μακεδονομάχων, σύντομα προέλασε στη μακεδονική ενδοχώρα και απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη (26 Οκτωβρίου 1912). Παράλληλα, απελευθερώθηκαν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και η Ήπειρος. Πριν ακόμη καταλαγιάσουν οι εχθροπραξίες, ξέσπασαν τριβές ανάμεσα στους βαλκάνιους συμμάχους, με αποκορύφωμα την αιφνιδιαστική επίθεση, στα μέσα Ιουνίου 1913, των Βουλγάρων εναντίον των Σέρβων και των Ελλήνων. Ο ελληνικός στρατός αντεπιτέθηκε αμέσως και με σκληρές μάχες απελευθέρωσε την Ανατολική Μακεδονία. Κάθε χωριό έγινε πεδίο βίαιων αναμετρήσεων, είτε μεταξύ των τακτικών είτε των άτακτων μονάδων. Στο μεταξύ Σέρβοι, Τούρκοι και Ρουμάνοι προήλαυναν κι αυτοί ακάθεκτοι στα βουλγαρικά εδάφη.

Ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος έληξε με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913) που επικύρωσε την ελληνική κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος των μακεδονικών εδαφών, αντίστοιχων λίγο πολύ με τον καθαυτό ιστορικό χώρο της αρχαίας Μακεδονίας.

Η Ελλάδα, έχοντας ήδη εξασφαλίσει την Κρήτη, τη Νότια Ήπειρο και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, είχε σχεδόν διπλασιάσει την έκταση και τον πληθυσμό της. Οι περιπέτειές της όμως δεν είχαν ακόμη τελειώσει.